شیرآلات به عنوان یکی از بخش‌های مهم ماشین آلات صنعتی در کارخانجات، کارگاه‌ها و مراکز صنعتی شناخته می‌شوند که از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. چرا که عدم بازرسی و کنترل به موقع شیرآلات ممکن است موجب اختلالات و مشکلات جدی شود. در واقع در بسیاری از موارد شیرآلات صنعتی پس از تولید باید در فاصله زمانی کم‌تر از 12 ماه آزمایش شوند تا از میزان نشتی هر شیر براساس استانداردهای نشتی شیر، اطمینان حاصل شود. در این مقاله قصد داریم به توضیح آزمایش شیرآلات صنعتی و انواع آن بپردازیم؛ پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
آزمایش و تست کنترل کیفی شیرآلات همواره نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف دارد؛ چرا که شیرآلات صنعتی تاثیر مستقیم بر عملکرد زیرساخت‌ها و فرآیند تولید مستمر کارخانه و صنایع دارند. پس نشت یا ایجاد مشکل در این شیرآلات می‌تواند چرخه تولید و خدمت رسانی در صنایع مختلف را مختل کند. در واقع وظیفه اصلی شیرآلات صنعتی کاهش فشار، تنظیم جریان و محافظت از فرآیند انتقال است. پس کارایی مراکز حساس مانند نیروگاه‌ها از نظر خروجی، قابلیت اطمینان و عملکرد صحیح؛ تحت تاثیر مستقیم شیرآلات صنعتی قرار دارد. همین موضوع باعث شده تا استانداردهای مختلفی جهت تست و آزمایش شیرآلات صنعتی توسط سازمان‌های مختلف معرفی شود. این استانداردها به دلیل اطمینان از تطبیق شیرآلات با تجهیزات فنی و مقررات زیست محیطی همواره به عنوان نکاتی ضروری شناخته می‌شوند. همچنین این استانداردها در جهت انتخاب شیر از نظر جنس، طبقه‌بندی فشار و دما نیز کمک کننده است. پس برای دریافت استاندارها و اطمینان از عملکرد صحیح شیرآلات باید در شرایط خاص بر روی آن‌ها تست‌های مختلفی انجام شود.
با توجه به نوع و کاربرد شیرآلات در صنایع مختلف، تست‌های متفاوتی بر روی آن‌ها انجام می‌شود تا ایراد یا نشتی آن‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن شناسایی شود و آسیبی به فرآیند کار وارد نشود. در ادامه به معرفی هر یک از تست‌های صنعتی شیرآلات می‌پردازیم؛ پس با ما همراه باشید.
تست فشار
تست فشار شیرآلات معمولا به کمک سیالاتی چون آب، روغن، هوا، بخار و نیتروژن انجام می‌شود. در واقع در زمان تولید شیرآلات، تنها 20 درصد از شیرآلات کم فشار باید بطور تصادفی آزمایش شوند و در صورت عدم صلاحیت آن‌ها باید بر روی کلیه شیرآلات آزمایش فشار انجام شود. همچنین این تست حتما باید بر روی شیرآلات فشار متوسط و فشار قوی نیز انجام شود تا از بروز مشکل در آن‌ها پیشگیری شود.
تست انتشار
تست انتشار مشابه تست گاز است و مطابق با استاندارد ISO15848-1 عمل کرده تا مطمئن شود تمام تجهیزات شیرآلات با روشی کارآمد و سازگار با محیط زیست کار می‌کنند. این تست بازرسی شیرآلات صنعتی را با استفاده از هلیوم یا نیتروژن انجام می‌دهد و نشتی اجزای مختلف شیر را شناسایی می‌کند.
استاندارد یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به تولید ابزار در صنایع مختلف است. در واقع استاندارد شامل چندین مورد مهم است که برای تولیدکنندگان به صورت قانون درآمده و رعایت آن الزامی است. قوانین استاندارد باعث می‌شوند تا بین افراد و سازمان‌های مختلف یک احساس مشترک ایجاد شود تا دو طرف بتوانند به یکدیگر اعتماد کنند. استاندارد به عنوان ابزاری برای سهولت در تجارت و تولید وسایل مختلف به حساب می‌آید. قوانین استاندارد در زمینه تولید شیرآلات صنعتی نیز بسیار کاربرد دارد و با توجه به انواع مختلف شیرآلات صنعتی، استانداردهای متفاوتی تعریف می‌شود که هر یک در جای خود بسیار مهم هستند. در ادامه این بخش قصد داریم به معرفی سه مورد از استانداردهای متداول شیرآلات صنعتی بپردازیم، پس با ما همراه باشید.
استاندارد API 598
استاندارد API 598 استاندارد تست و بازرسی شیرهای مورد استفاده در صنعت است. در این استاندارد در مورد نحوه بازرسی شیرها، محل بازرسی، تست فشار، میزان فشار تست، نحوه اعمال فشار تست و موضوعات دیگری صحبت شده. تاریخچه استاندارد API 598 به انجمن نفت آمریکا American Petroleum Institute(API) در سال 1919 باز می‌گردد. وظیفه این انجمن تدوین استانداردهای مورد نیاز در صنایع مرتبط با نفت و گاز است. استاندارد API به طور کلی مباحث مرتبط با ساختار مواد تشکیل دهنده لوله‌ها و تجهیزات نفتی، سیستم پایپینگ، مخازن تحت فشار و مخازن ذخیره فراورده‌های نفتی را بررسی می‌کند.
استاندارد Asme B16.34
استاندارد Asme B16.34 استانداردی بسیار کاربردی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است که به بررسی استاندارد ابعادی ولوهای فلنجی، رزوه‌ای و جوشی می‌پردازد. برای ساختارهای جدید و پوشش میزان حرارت و فشار، ابعاد، میزان تحمل، جنس مواد، آزمایش‌های ابزاری غیرمخرب و علامت‌گذاری برای قالب‌گیری از الزامات ارائه شده براساس این استاندارد استفاده می‌شود. تاریخچه استاندارد B16.34 به انجمن مهندسان مکانیک آمریکا American Society of Mechanical Engineering(ASME) اختصاص دارد که در اوایل قرن بیستم میلادی و در سال 1911 تشکیل شد. این انجمن یک سری قوانین در خصوص سیستم‌ها و تجهیزات مکانیکی در صنعت پایه گذاری کرد. استاندارد ASME به تولیدکنندگان قطعات و دستگاه‌ها مهر تائید می‌دهد تا کیفیت و کد در محصولات آن‌ها تضمین شود. کد ASME تنها کد شناخته شده‌ای است که حضور آن برای تایید، بازرسی و کنترل یک بخش مستقل مورد نیاز است. در صورتی که کارخانه مورد نظر نتواند الزامات را رعایت کند، استاندارد ASME آن را مجبور می‌کند تا تولید محصول خود را متوقف کند. استاندارد ASME شامل یازده بخش مختلف است که هر کدام به بررسی یک سری تجهیزات خاص می‌پردازند.
استاندارد Api 6d
استاندارد API 6d مشخصات فنی و الزامات مربوط به طراحی، ساخت، شیر یک طرفه، مونتاژ و تست‌های شیرهای توپی برای کاربرد در سیستم و پلاگ ولو دروازه‌‌های لوله کشی و خط لوله انتقال(پایپ لاین) صنایع نفت و گاز طبیعی را تعریف می‌کند. فراموش نکنید که این استاندارد در مورد شیرهای خط لوله سازه‌های دریایی و زیر آب قابل استفاده نیست و آن‌ها با یک استاندارد جداگانه پوشش داده می‌شوند. تاریخچه استاندارد API 598 به انجمن نفت آمریکا American Petroleum Institute(API) در سال 1919 باز می‌گردد. وظیفه این انجمن تدوین استانداردهای مورد نیاز در صنایع مرتبط با نفت و گاز است. استاندارد API به طور کلی مباحث مرتبط با ساختار مواد تشکیل دهنده لوله‌ها و تجهیزات نفتی، سیستم پایپینگ، مخازن تحت فشار و مخازن ذخیره فراورده‌های نفتی را بررسی می‌کند.